Strontrace 2022

Friese koeienstront per skûtsje naar Zuid-Holland vervoeren. Vroeger een beroep, tegenwoordig een jaarlijkse wedstrijd. Vorige week vond de 48e editie van de strontrace plaats. Schipper Klaas-Jan Koopman kwam met skûtsje De Eenvoud uit Harlingen als eerste aan bij finish en won de race. De Eenvoud streed dit jaar tegen zeven andere skûtsjes en klippers. Allemaal varen ze de race zonder motor, op zeil- en spierkracht, en op basis van kompas en kaart. ‘It wie in swiere edysje’ (het was een zware editie) vertelt schipper Klaas-Jan Koopman (De Eenvoud) aan omrop Fryslân.

Van Workum tot Warmond

De historische schepen varen een historische strontroute van Workum naar Warmond en terug. Dag en nacht varen ze door om zo snel als mogelijk de Zuid-Hollandse bollenvelden te voorzien van mest. Het aantal bemanningsleden is beperkt, en ze mogen geen moderne technologie of hulp van derden gebruiken. Traditiegetrouw mocht het publiek meehelpen met het eerste stuk jagen bij de start.

Alle zeilen bijzetten

Na de start in Workum is er weinig wind en op het IJsselmeer moeten ze al bomen en roeien. In de nacht komen de eersten aan bij Amsterdam, het is daar erg mistig. Dominique de Jel voer mee met schipper Rob Ligtenberg op skûtsje Nooit Volmaakt. ‘Je hoort het gebrom van de grote vrachtschepen die eraan komen, maar je kan ze niet zien. Dat is een behoorlijke uitdaging.’ zegt ze. Wanneer de wind opsteekt, waait deze niet altijd uit een gunstige hoek. ‘Op een gegeven moment gingen we maar gewoon opkruisen in sloten, om even een pauze te krijgen van het jagen, bomen of roeien.’ vertelt Dominique. ‘Ik jaagde bijvoorbeeld een heel stuk van Haarlem tot Lisse, dat zou ik normaal al niet zonder skûtsje achter mij doen..’ zegt ze.

Bij Warmond wordt de stront gelost en keren de schepen met bloembollen weer om richting Workum. Door de ongunstige wind was het een grote uitputtingsslag, toch boomden en jaagden de teams zich het halve land door. Ze zetten alle zeilen bij. Op de terugweg waaide het gelukkig flink, en is er zelfs nog even met dubbel rif gevaren.

Groepsgevoel

Na 46 uur en 29 minuten was De Eenvoud terug in Workum, een uur later kwam de Sterke Jerke aan. Die deden hun naam eer aan, een bemanningslid werd onwel en dus voeren ze de race uit met een bemanningslid minder. ‘..de grootste gemene deler is de pijn, de moeheid, maar ook het teamgevoel en de spirit om toch tot het einde door te gaan. Pas als je het landvast om de steiger in de havenkom in Workum hebt liggen, ben je eerste.’ klinkt vanuit het team van de Sterke Jerke in het scheepsjournaal van Zeilvracht. Meer details over het verloop van de race vind je onder deze link.

Dominique eindigde met de Nooit Volmaakt als derde. Het was voor haar een bijzondere ervaring. ‘Je vraagt je wel twintig keer af waarom je eraan bent begonnen, maar als je al knikkebollend richting de finish zeilt, is het allemaal meer dan de moeite waard geweest. Dat licht ze toe: ‘Iedereen helpt elkaar. Toen bleek dat Klipper De Avontuur voorlopig nog niet binnen was hebben ze de prijsuitreiking uitgesteld. Toen ze er bijna waren zijn we allemaal de kroeg uitgelopen om ze een warm onthaal te geven. Het is een unieke sfeer.’ Het was haar eerste strontrace, voor schipper Rob Ligtenberg de negentiende.

En nu oprotten

Redacteur en fotograaf Klaas Wiersma vertelt over de geschiedenis van de race. “Reid de Jong, de laatste vuurtorenwachter van Workum, richtte de strontrace op in 1974. Met de race herdenken ze de historische vaarroute en oefenen ze bepaalde vaardigheden zoals het varen zonder motor. Helaas overleed de oprichter van de strontrace twee jaar geleden. Reid ging altijd koffiedrinken met de schippers voor de schepen vertrokken, tot hij zei ‘en nu oprotten’. Dat was het startsein van de wedstrijd.” Dit jaar spraken de kleinzoon en achterkleindochter van Reid de beroemde woorden uit.

Omslagfoto: (c) Klaas Wiersma