Precies op het moment dat Niklas en Inken von Meyerinck hun zoektocht startten naar nieuwe zeilen, ontdekten ze de duurzame Renew-zeilen van North Sails.
Dit artikel kwam tot stand in samenwerking met:
Kort voordat de zeilboot de winterstalling in gaat, geniet de familie Von Meyerinck nog een laatste keer van hun Kerstin III. De glanzende lak is de kroon op deze prachtig onderhouden mahoniehouten klassieker, gebouwd in 1966 op de gerenommeerde scheepswerf Abeking & Rasmussen in Bremen, inmiddels bekend van luxe jachten in andere maten.
Niklas von Meyerinck: “De geschiedenis van deze boot is prachtig: ze werd oorspronkelijk gebouwd door de directeur van Abeking & Rasmussen voor de One Ton Cup in Kopenhagen in 1966. Helaas won ze geen enkele wedstrijd; ze kwam niet in de buurt van de modernere One Ton-boten van die tijd. De familie Brügge uit Hamburg kocht het jacht onmiddellijk daarna, rechtstreeks van de scheepswerf. Sindsdien is ze het eigendom van de familie. Mijn vrouw Inken en ik zijn nu de vierde generatie die met Kerstin III varen. We zijn allebei opgegroeid ‘onder zeil’, en zijn blij dat we dit ook voor ons gezin mogelijk kunnen maken. Het jacht is 10,8 meter lang en heeft een traditionele lange kiel. We proberen elk weekend erop uit te gaan, naar de Elbe, Oostzee of Noordzee.” Soms bezoekt het stel evenementen voor klassieke schepen in Duitsland. En zo nu en dan gaan ze terug naar de wedstrijdbaan. “Tegenwoordig lijken we er meer geluk mee te hebben dan onze vorige eigenaar in 1966,” lacht hij.
No-brainer
“Als scheepsbouwingenieur volg ik de ontwikkelingen op het gebied van zeildoek en zeilsnit op de voet,” vertelt Niklas. “Toen ik hoorde dat North Sails bezig was met een duurzame productlijn, was mijn interesse gewekt. Bovenaan onze verlanglijst stond een nieuw grootzeil en voorzeil.” Hij schudt zijn hoofd: “Je wilt niet bedenken hoeveel zeilen er al zijn geproduceerd of nog ergens op een zolder liggen. Daarom vind ik het geweldig dat ze nu in staat zijn goed en zeer belastbaar zeildoek te maken, volledig van hergebruikte materialen. Een spannende ontwikkeling richting een meer circulaire productie van zeilen. Ik wil deel uitmaken van deze ontwikkeling en daarom heb ik de Renew-zeilen voor Kerstin III besteld.”
Renew
De wereld van zeilmakers staat nooit stil. Er wordt altijd gezocht naar sterkere en tegelijk lichtere materialen, om de beste zeilen te maken. “Maar nu hebben we toch wel een enorme stap voorwaarts gemaakt,” stelt Jacco Huijgen van North Sails enthousiast. “Weet je, ondanks alle nieuwe ontwikkelingen is een zeil in de basis een product op basis van geraffineerde olie. Met een beetje geluk wordt een afgedankt zeil nog hergebruikt als tas of decoratie, maar het blijft een kunststoffen product voor eenmalig gebruik. Jarenlang hebben we gezocht naar manieren om zeilen te maken die op twee manieren duurzaam zijn. Immers, je wilt dat je zeilen én lang meegaan én zoveel mogelijk van duurzame materialen zijn gemaakt.”
Het heeft zeven jaar geduurd voordat ze bij North Cloth, het bedrijfsonderdeel dat exclusief voor North Sails zeildoek ontwikkelt, tevreden waren. De lat lag hoog: er moest een doek worden gemaakt dat aan alle eisen voldeed én voor een groot deel uit organische of hergebruikte materialen bestaat. “NPL Renew is de naam van deze nieuwe productlijn,” vertelt Jacco. “Best grappig: vroeger werden zeilen uitsluitend met organisch materiaal gemaakt: vlas, katoen en teer. Daarna kwamen de kunststof zeilen die veel beter bestand waren tegen vocht, rot en slijtage. Maar nu we ons steeds bewuster worden wat de impact is van al die kunststof producten voor eenmalig gebruik, keren we toch deels weer terug naar de basis. Enerzijds hergebruiken we kunststof, anderzijds gebruiken we organische materialen. Maar dan wel met de technische ontwikkelingen van anno 2024, want we willen natuurlijk niet inleveren op duurzaamheid en kwaliteit.”
Laminaat of dacron?
Je hoort en leest tegenwoordig veel over laminaatzeilen. Hoe verhoudt zo’n zeil zich tot dacron zeilen? Jacco: “Ik snap de verwarring; het is best ingewikkelde materie die ook nog eens bol staat van de vaktermen. Kortgezegd, beide zeilen worden gemaakt van een polyestervezel. Bij een dacron zeil worden deze vezels geweven tot een zeildoek, net zoals andere stoffen geweven worden. Bij een laminaatzeil worden de polystervezels op een folie (of in vaktermen: een film) gelijmd in de trekrichting van het zeil. De vezels blijven dus exact in de positie waar je ze hebben wilt, en omdat ze in de trekrichting liggen, is het zeil daar dus heel erg sterk. Als je het zeil ook in de trekrichting belast, heb je minder rek in het zeil. Bij dacron ligt de vezel niet vast in zo’n folie en kan het dus meer rekken. Daarnaast is het zo, dat je bij laminaatzeilen kunt kiezen of je rek wilt en hoeveel: het zeil wordt op maat ‘gebouwd’, op basis van jouw specificaties. Naast de polyester vezels bevat een laminaatzeil ook nog langere trekvezels, in grotere zeilen gemaakt van dyneema, in kleinere zeilen van polyester.”
Laminaatzeilen en dacron zeilen zijn dus twee heel verschillende soorten zeilen. Als zeiler kun je dus kiezen welke unieke eigenschappen het best bij je wensen passen. Jacco licht toe: “Zo is dacron een robuust zeil dat goed tegen uv bestand is en lang mee gaat. Ideaal voor iemand die niet de allerlaatste tiende knoop bootsnelheid uit de boot wil persen, maar een heel betrouwbaar zeil zoekt dat het jarenlang goed blijft doen. Een wereldzeiler bijvoorbeeld. Nadeel van dacron is wel dat het rekt, waardoor je het zeil in het begin vlakker moet maken dan je eigenlijk zou willen. In het ontwerp is de levensduur als het ware al meegenomen, omdat het zeil in de loop van de jaren minder vlak zal worden.
Een laminaatzeil heeft de perfecte vorm tijdens de hele levensduur, maar het materiaal veroudert op een gegeven moment wel. Wij noemen dat: de prestatielevensduur en de absolute levensduur. Bij een dacron zeil ligt de prestatielevensduur en de absolute levensduur verder uit elkaar dan bij een laminaatzeil. Als een laminaatzeil aan het einde van de prestatielevensduur is, dan is ook het zeil ook ‘op’. Met een dacron zeil kun je, al is het helemaal uitgezeild, nog steeds varen en een beetje vooruit komen. De laatste jaren zien we dat onze klanten veeleisender worden ten aanzien van de snelheid die ze uit de boot kunnen halen en dus steeds vaker kiezen voor laminaatzeilen of onze naadloze composiet zeilen. De laminaatzeilen noemen we bij ons NPL: North Panel Laminate.”
Milieuvriendelijk alternatief: Renew
In het spectrum van laminaat en dacron: waar bevinden zich de nieuwe Renew-zeilen? Tom Davis, hoofd van North Sails Advanced Textiles, duikt nog wat dieper in de materie: “Een laminaatzeil bestaat uit twee componenten: de vezel die de primaire krachten opvangt en de folie (film), al dan niet met een beschermende buitenlaag die het geheel bij elkaar houdt en de stevigheid en hanteerbaarheid van het zeil bepaalt. Op de keper beschouwd is er nog een component: het garen waarmee het zeil in elkaar gezet wordt. Voor onze standaard North Renew-zeilen gebruiken we hergebruikt polyester voor de folies en voor de vezels. Voor de high-modulus Renew-zeilen voegen we daar nog een organische dyneema vezel aan toe, om de prestaties verder te verbeteren (lees: sterker en minder rek). Toch zijn we er nog niet. Op dit moment is 90 procent van de materialen van organische oorsprong of hergebruikt. Die laatste 10 procent moeten we nog oplossen. Dat betreft de harsen en lijmsoorten.”
Is het een soort organisch dyneema? Tom glimlacht: “Het is minder ingewikkeld dan het lijkt. Organisch betekent bijvoorbeeld dat we dyneema-vezels gebruiken die uit houtpulp worden gehaald; een milieuvriendelijk alternatief voor vezels gemaakt uit geraffineerde olie. Voor dit deel van het zeil gaat het dus niet om hergebruik van iets bestaands, maar om de herkomst van de grondstoffen. Zo maken we ethyleen uit hout, om dat vervolgens om te zetten naar een polyethyleen met een ultrahoog moleculair gewicht.”
Hij vervolgt: “De grondstof voor de meeste kunststof producten is olie. Die pomp je uit de grond, raffineer je tot onder andere ethyleen, waarna je het polymeriseert tot polyethyleen. Maar wij beginnen niet met olie, maar kiezen voor een organische grondstof: boompulp-producten uit Finland. Die ‘destilleren’ we tot ethyleen, en van daaruit verder.”
Dus olie en houtpulp zijn beide grondstoffen voor kunststof? Tom knikt: “Het lijkt alsof ze niets met elkaar gemeen hebben, maar chemisch gezien hoef je ‘alleen maar’ dezelfde moleculen te laten binden in hetzelfde ‘patroon’. Vergelijk het met goede gedistilleerde whisky; ook hier heb je keuze uit meerdere grondstoffen, bijvoorbeeld gerst, maïs, rogge of tarwe.” Hij gaat verder: “We zijn erg trots op Renew, maar we vinden het ook belangrijk om geloofwaardig en transparant onze duurzaamheidsambities te onderbouwen. Daarom zijn onze leveranciers gecertificeerd (Bluesign en ISCC). Dat maakt leveringsbronnen en productieprocessen transparant, garandeert milieucompatibiliteit en legt de ecologische voetafdruk vast.”
Speciaal voor toerzeilers
North Sails ontwierp de NPL Renew-zeilen met de toerzeiler in gedachten. Jacco: “We maken alle soorten aandewindse zeilen voor boten tussen 35 en 45 voet. Wij verwerken laminaat doeksoorten, zoals NPL Renew, enkel in een radiale constructie. Hierdoor krijg je de meest optimale krachtverdeling en blijft het zeil soepel en hanteerbaar. Afhankelijk van de grootte van je jacht en het gebruik ervan adviseren we de polyester of de dyneema versie van NPL Renew. De standaard North Renew-zeilen met hergebruikt polyester voor de folies (films) en de vezels zijn vooral geschikt voor kleinere jachten. De high-modulus zeilen, met als extra component dyneema van organische oorsprong, bewijzen zichzelf bij grotere krachten, dus vooral op zeiljachten van 35 tot 45 voet.”
Tot nu toe biedt North Sails alleen Renew-zeilen aan voor toerjachten tot 45 voet. Waarom eigenlijk? Jacco: “De zeilen zijn duurzaam, vormvast, maar ook lichter dan traditioneel dacron. Om die reden bieden we ze vooralsnog alleen aan voor toerjachten tot 45 voet. Daarboven worden de krachten dusdanig groot dat meer onderzoek nodig is om een product te maken dat voldoet aan onze hoge kwaliteitseisen. Maar let wel, we staan pas aan het begin. We blijven ontwikkelen. Zo zijn we ook bezig om duurzame grondstoffen toe te passen in andere producten, zoals onze 3Di-membraanzeilen. Het leuke is: voor zo’n duurzaam en technisch hoogwaardig product betaal je niet eens zoveel meer. De Renew-zeilen zijn slechts 5 procent duurder dan een ‘traditioneel’ zeil.
En, hoe zeilt het?
Jacco: “Uiteraard gaan we niet over één nacht ijs. Renew is het resultaat van een jarenlang ontwikkelingsproces. Het nieuwe doek is uitgebreid getest in onze laboratoria in de VS en Sri Lanka, waar de grootste zeilmakerij staat. We testen alles wat de zeilen ‘in het echt’ ook tegenkomen: schavielen, klapperen, uv, alles. Ook al zijn er nog geen boten die al jaren met NPL Renew-zeilen rondvaren, de testen laten al wel zien dat het minstens aan dezelfde kwaliteitsstandaarden voldoet als onze andere laminaten. Het verschil is dat bij onze standaard laminaten alleen de folie (film) gemaakt wordt uit hergebruikt polyester en bij NPL Renew bestaat het volledige zeil (op de lijm na) uit duurzaam verkregen materialen. Voor wat betreft de organische dyneema is er al veel meer ervaring opgedaan door touwfabrikanten: Glistein werkt er bijvoorbeeld al lang mee.”
Niklas en Inken kregen hun Renew-zeilen in september 2023 en hebben er nu een seizoen mee gevaren. Hoe bevalt het? “We hebben bewust gekozen voor een iets zwaardere stof; het zeil harmonieert perfect met het zeilplan en de tuigage. Het staat geweldig en vaart uitstekend. Ze zijn sneeuwwit, een lust voor het oog. Tot nu toe zie ik geen reden om een ander zeil te bestellen. Afgelopen zomer hebben we de zeilen onder veel verschillende omstandigheden kunnen testen, en ze houden zich perfect.”
Nog een ding wil het stel kwijt: “Naast de kwaliteit van de zeilen zijn we onder de indruk over de wijze van aanleveren. Niet eerder werd mij bij een levering gevraagd of ik voorkeur had voor zee- of luchtvracht. Deze benadering, en het hergebruik van goederen, vormen het begin van de lange reis die we moeten maken. We zijn blij dat er hier een product is dat niet alleen dezelfde eigenschappen heeft, maar ook het hele productieconcept verandert. We kijken nu al uit naar de volgende seizoenen.”
Klik hier voor meer informatie of om contact op te nemen met een van de North Sails-experts.
Last modified: 12 december 2024
