Ivar Smits en Floris van Hees zeilen samen naar Australië. Niet rechtstreeks, want onderweg bezoeken zij duurzame projecten om deze wereldkundig te maken, zodat iedereen ervan kan leren. Maandelijks schrijven zij speciaal voor jou over een duurzame oplossing.
Stavanger verwelkomt ons met regen
We hebben Kaap Lindesnes nog niet gerond of het weer slaat om. Waar we langs de Noorse Zuidkust van een heerlijk zomerweertje konden genieten, lijkt het aan de Westkust wel herfst. Met flinke wind en veel regen lopen we Stavanger aan. De volgende dag ontdekken we tijdens een rondwandeling een oliemuseum. Een oliemuseum? Jazeker, in het Noorse Stavanger bestaat het. Gefinancierd door het staatsoliebedrijf, en dat is te merken. Veel aandacht gaat uit naar de welvaart die olie de Noren heeft gebracht. Het maakte Noorwegen zelfs tot een van de rijkste landen ter wereld. Nog steeds komt een derde van de staatsinkomsten uit oliebaten en creëert de sector duizenden banen.
Ook de minder plezierige kanten van olie krijgen aandacht in het museum. Informatie over ongelukken, boringen in kwetsbare gebieden en vervuiling nuanceren het beeld van het zwarte goud enigszins. Bij de uitgang van het museum wordt bezoekers gevraagd een keuze te maken: voorrang voor ecologische overwegingen of welvaart? Maar is het wel het een of het ander, vragen wij ons af.
Waterval in Lysefjord
Waterkracht uit verstopte centrales
We gaan op onderzoek uit in het nabijgelegen Lysefjord, waar spetterende watervallen en rotswanden van wel duizend meter hoog aan weerskanten van het smalle fjord zorgen voor een adembenemend panorama. We voelen ons piepklein op onze Lucipara2. Behalve een gehucht aan het einde van het dertig kilometer diepe fjord, is er maar één plek om aan te meren: Flørli. Naast de steiger staat een industrieel gebouw; ooit een waterkrachtcentrale, nu een museum over waterkracht.
We leren er dat waterkracht 98 procent van de Noorse elektriciteitsbehoefte opwekt, een wereldrecord. Toch hebben we maar weinig centrales gezien en deze is buiten gebruik, hoe kan dat? “Veel centrales zijn in de rots gebouwd,” legt de museumdirecteur ons uit. “Zo ook de nieuwe centrale die deze heeft vervangen.” De iconische fjorden blijven dus relatief onaangetast, terwijl er voldoende groene stroom wordt opgewekt om vrijwel alle Noren van elektriciteit te voorzien.
Door het gebruik van waterreservoirs kan er meer of minder water naar de centrales worden vrijgeven, en wordt de energieproductie afgestemd op de vraag. Zo hebben de Noren op elk moment van de dag voldoende, goedkope, hernieuwbare elektriciteit. Deze wordt veelal gebruikt om te koken en verwarmen. En steeds vaker ook om auto’s op te laden, want ook in elektrische auto’s is Noorwegen wereldrecordhouder. Een kwart van de nieuw verkochte auto’s rijdt op stroom. En dat is te zien.
Elektrische auto’s alom
Een week later komen we aan in Bergen en vinden een ligplaats midden in het toeristische hart: Bryggen. Zodra we de boot afstappen, zoeft de ene elektrische auto na de andere langs. Alle grote automerken hebben hier wel een hybride of volledig elektrische variant op de markt. Dat elektrische auto’s gretig aftrek vinden, komt niet alleen door de milieuvoordelen: belastingvrijstellingen en kortingen op tolwegen maken het ook financieel aantrekkelijk. En wie elektrisch rijdt, mag gebruikmaken van busbanen, carpoolstroken en gratis parkeerplaatsen. Dat willen we zelf eens meemaken! Het lukt ons bij een dealer een Tesla Model S te lenen voor ons onderzoek.
Geruisloos langs de fjorden
Na een korte uitleg over de auto rijden we geruisloos door het spectaculaire fjordenlandschap. We zijn onder de indruk van de krachtige elektromotor en de mooie afwerking van de auto. Ook raken we niet uitgekeken op de technische snufjes: zo kan de auto zelfstandig tussen de witte lijnen rijden en kunnen wij via Spotify muziek luisteren en op internet van alles opzoeken. Op naar het Sognefjord, waar het elektrische veer Ampere op en neer vaart!
Een stap in de goede richting
Elektrische auto’s hebben een stormachtige ontwikkeling doorgemaakt. Opladen kan steeds sneller, de actieradius per batterijlading is sterk gestegen en de
Laden is zo klaar met de Tesla snelladers
voertuigen worden steeds betaalbaarder. Er is geen olie nodig om te rijden, wat veel geld bespaart én milieuvoordelen heeft. En ze stoten geen schadelijke stoffen uit, mits ze met groene stroom worden opgeladen uiteraard.
Tegelijkertijd kan bezit van een elektrische auto privé niet de enige oplossing zijn voor duurzame uitdagingen op het gebied van mobiliteit: voor zowel de auto als de batterijen zijn schaarse grondstoffen nodig. En bij alle auto’s komt ongezond fijnstof in de lucht als gevolg van remmen en slijtage van de banden. Om nog meer verschil te maken, zouden we vooral minder moeten rijden, meer gebruik moeten maken van het openbaar vervoer of de fiets, en auto’s vaker moeten delen. De elektrische variant welteverstaan.
Volledig elektrisch, als eerste ter wereld
Als we bij Lavik aankomen om het Sognefjord over te steken, zien we het veer al aankomen. De verbinding met Ytre Oppedal is onderdeel van de snelweg langs de
Ampere – de eerste volledig elektrische veerboot ter wereld
Noorse westkust. Ampere is in de plaats gekomen van een veer dat per jaar één miljoen liter diesel verstookte, waarbij ongeveer 570 ton CO2 en 15 ton NO2 vrijkwamen. Ampere is ‘s werelds eerste volledig elektrische autoveer. Met zijn tachtig meter kan hij 120 auto’s en 360 passagiers vervoeren.
Nog voordat de klep omlaag gaat en wij erop kunnen rijden, hangt Ampere al aan de lader. Aan beide kanten van het fjord kan het veer in tien minuten bijladen. Eenmaal aan boord, genieten we in alle rust van het uitzicht over het fjord en de frisse, schone lucht. We lijken haast te zweven, zo stilletjes beweegt Ampere zich voort.
Duurzame welvaart: een kwestie van kiezen
In Noorwegen lijkt de elektrische revolutie niet meer te stoppen. De energievoorziening is al bijna volledig duurzaam, dankzij investeringen in waterkracht. Het land maakt hiermee slim gebruik van de natuurlijke omstandigheden. Het stimuleert elektrisch vervoer. Deels betaald met olie-inkomsten, maar er ligt wel een bewuste keuze aan ten grondslag. Een keuze voor duurzaamheid. De maatregelen stimuleren innovatie en versoepelen de overgang naar volledig fossielvrij transport.
De hernieuwbare energie kan ervoor zorgen dat welvaart en duurzaamheid wel degelijk hand in hand gaan. Die welvaart stoelt dan op een toekomstbestendige hulpbron in plaats van een eindige. En de welvaart komt voort uit welzijn, omdat we onze planeet leefbaar houden. Het is dus heel toepasselijk dat olie in Noorwegen al een museumstuk is geworden.
Meer informatie? Klik hier [http://j.mp/SfSElectrifiedNorway] voor ons uitgebreide Engelstalige artikel
Tags: Duurzaam, Sailors for Sustainability, Vertrekkers Last modified: 17 maart 2021
