Als zeilers hebben we veel te maken met wolken. Regen, wind, sneeuw of hagel; de ene wolk is de andere niet. Van wollige schaapjes tot donkere stapelwolken, allemaal proberen ze je wat te vertellen. Welke wolken zijn er en wat kunnen we hieruit aflezen? Elke week presenteert Zeilen een wolk met informatie die goed van pas komt tijdens het varen.
Populaire schapenwolk
De stratiformiswolk is een populaire wolk. We noemen hem in Nederland de schapenwolk. De wolk lijkt met zijn uitgestrekte deken aan wollige dotten net op een kudde schapen in de lucht. De wolk verschijnt graag voor de camera, met zijn doorbrekende zonnenstralen en fantasierijke vorm. Tijd om onze schapenkennis uit te breiden, zodat we weten wat voor weer we kunnen verwachten.
De stratiformiswolk kan tot de middelbare (altocumulus) of hoge bewolking (cirrocumulus) behoren. De schapen zien er op grote hoogte kleiner uit en lijken erg ver weg te zijn. Bedenk je wel, dat zelfs als de schapenwolk klein lijkt, hij alsnog een paar honder meter dik kan zijn. Wil je weten wat voor weer het wordt? Bedenk je dan allereerst of het grote of kleine schapenwolken zijn.
Hoe kleiner de schöpkes, hoe groter de dröpkes
De grote en laaghangende schapenwolk is prima gezelschap. Niet alleen hebben we zonnig en rustig weer als we deze wolk zien, ook voor de nabije toekomst kunnen we mooi weer verwachten. De kleinere schapenwolken hangen hoog en droog in de lucht, vaak bevroren omdat de wolk zich onder het vriespunt bevind. Toch voorspellen kleine schapenwolken, in tegenstelling tot grote schapenwolken, minder goed weer.
Schapenwolken onstaan bij een toenemende luchtvochtigheid. Zo’n toename betekent ook dat de lucht onstabiel is, wat kan wijzen op een naderend front, volgens weer.nl. Het front begint dan bescheiden en hoog in de lucht, maar kan gauw de hele horizon overnemen. De zon wordt opgeslokt en maakt plaats voor slechter weer met regen en wind. Die kans is groter bij kleine, hoge schapenwolken. We zeggen ook wel: hoe kleiner de de schöpkes, hoe groter de dröpkes.
Als er steeds minder ruimte tussen de schapenwolken te zien is en er wolken een wolkendek beginnen te vormen, komt het front eraan. Als wolken juist verdwijnen en de luchtvochtigheid afneemt zou er juist goed nog een prachtige dag aan kunnen komen. Ook ‘s nachts met maanlicht is deze wolk goed te herkennen.
Windloos wolkenlandschap
De schapenwolk bestaat, zoals elke wolk, uit onderkoelde waterdruppels. Deze wolk ontstaat echter pas als de luchtvochtigheid toeneemt en er weinig wind is. Dit gaat over de wind in de hogere luchtlagen, hoewel je op het water ook rustige omstandigheden mag verwachten. Doordat er weinig wind staat blijven de druppels gezellig bij elkaar hangen. Als er wel veel wind staat veranderen de wollige dotten in ribbel of golf-vormige wolken. Ondanks de lage windsnelheden op hoogte, kunnen de schapenwolken een flinke afstand afleggen met de wind mee.
Of het mooi weer wordt? Die kans is het grootst bij kleine, hoge schapenwolken, en alleen als de wolken dichttrekken. Een weerspreuk helpt ons om de schapenwolk te lezen: Als de schaapjes onrustig aan de hemel staan kan men niet zonder paraplu uit wandelen gaan.
