Het nieuwe Deltaplan: toekomstige watersnoodramp voorkomen

Met de bouw van de Deltawerken beschermden we Nederland tegen een nieuwe watersnoodramp. Onderzoek wijst echter uit dat de Deltawerken, naast vele andere waterkeringen, niet opgewassen zijn tegen de gevolgen van klimaatverandering. Met name doordat de zeespiegel sneller stijgt dan verwacht, moeten we de dijken al een stuk eerder dan gepland verhogen en verstevigen. Wat is dit nieuwe Deltaplan en welke gevolgen heeft het voor de zeilvaart?

Waterrobuust Nederland

Dat er veel moet gebeuren om Nederland in de toekomst te behoeden voor overstromingen, is inmiddels duidelijk. Het KNMI toonde aan dat de zeespiegel tussen 1900 en 2020 met 25 centimeter steeg. In het ergste geval, als we de uitstoot van broeikasgassen niet weten te verminderen, stijgt de zeespiegel tot 2100 minstens 1,25 meter boven NAP. Als we de uitstoot wel sterk weten te verminderen, kan dit tot die tijd beperkt blijven tot 34-85 centimeter ten opzichte van NAP. De Deltawerken zijn echter slechts gebouwd op 40 centimeter zeespiegelstijging. Aangezien 60% van Nederland kwetsbaar is voor overstromingen, presenteert de overheid al sinds 2012 jaarlijks een nieuw Deltaprogramma. Het doel van het programma is een “klimaatbestendig en waterrobuust” Nederland in 2050.  

Nieuwe veiligheidsnormen

Sinds 2017 gelden daarom al nieuwe veiligheidsnormen voor dijken, dammen en duinen, schrijft Rijkswaterstaat. De oude normen stamden nog uit de jaren ’60. Met onder andere het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP) bouwt Rijksoverheid samen met 21 waterschappen aan het verstevigen van dijken en sluizen. Op hun interactieve kaart kun je per waterkering zien wat er aan gaat gebeuren en of je er hinder van kan ondervinden. Niet alleen de zeeweringen worden verstevigd, ook rondom de rivieren moeten we de dijken versterken. Door klimaatverandering neemt namelijk ook het aantal intense regenbuien toe, die ook nog eens extremer worden. Denk aan de overstromingen door de hevige regen in Limburg van 2021.

Hogere Afsluitdijk en nieuw IJsselmeerpeil

Zoals je wellicht ook gemerkt hebt onderweg naar Friesland of de Waddenzee, is Rijkswaterstaat al sinds 2019 bezig met het verhogen en verstevigen van de Afsluitdijk. In 2025 zal de dijk met twee meter verhoogd zijn om ook toekomstige zeespiegelstijging het hoofd te bieden. Daarnaast kan er nu al door de stijging van de zeespiegel in de Waddenzee minder overtollig water uit het IJsselmeer gespuid worden, terwijl de aanvoer van water uit de rivieren ’s winters toeneemt. Hiervoor worden er nieuwe gemalen en spuisluizen gebouwd.

Sinds 2019 gebruikt Rijkswaterstaat in het IJsselmeergebied een flexibel zomerpeil in plaats van een vast peil. Door wisselend via de sluizen van de Afsluitdijk te spuien en te pompen, kan de instantie beter inspelen op de weersomstandigheden. Tot 2025 zal het waterpeil volgens de Deltabeslissing Zoetwater uit 2014 in het IJsselmeer, Markermeer en de randmeren niet meestijgen met de zeespiegel. Het zomerpeil fluctueert  tussen NAP -0,10 meter en NAP -0,30 meter. Zo is in het voorjaar met een grotere wateraanvoer uit de rivieren een hoger peil mogelijk, en aan het eind van de (drogere) zomer een lager peil. Het vastgestelde winterpeil veranderde niet en blijft voor de scheepvaart minstens NAP -0,40 m. Door dit lagere peil is het ’s winters mogelijk eventuele hevige neerslag op te vangen en af te voeren.

Zandsuppleties stranden

Tenslotte onderhoudt Rijkswaterstaat sinds 1990 de kusten met zandsuppleties. De duinen en het strand beschermen Nederland tegen de zee, maar door erosie verdwijnt er meer zand dan de zee aanvoert. Door nieuw zand van de bodem van de Noordzee op het strand te spuiten, verstevigen de duinen en het strand. Dit jaar gaat Rijkswaterstaat aan de slag met onder andere Texel, Vlieland, Ameland en Scheveningen. In het geval van vooroeversuppletie, wanneer het zand vóór de kust wordt gespoten, moet je met je boot op veilige afstand van de baggerschepen blijven. Bij suppletie op het strand is een deel van het strand tijdelijk afgesloten. Meer informatie en andere locaties van de werkzaamheden vind je op de website van Rijkswaterstaat.

Omslagfoto: Gerard Stolk