3D-printen voor zeilers

Dat afdekkapje dat de fabrikant niet meer levert, het windvaantje dat je een paar keer per jaar verliest of de ideale stuurwieldrive – je maakt het zelf, helemaal op maat, met een 3D-printer. Zo’n printer is ideaal voor moeilijk of niet-verkrijgbare onderdelen. En ingewikkeld is het niet. “Als je aan een boot onderhoud kunt doen, dan kun je dit ook.” Lees het hele verhaal in Zeilen editie 02/2025.

Voor wie het nog nooit heeft gedaan, lijkt 3D-printen misschien iets voor de diehard techneut. Maar de ontwikkelingen gaan snel en het ontwerp- en printproces wordt steeds intuïtiever. Tientallen zeilers lieten ons weten al eens wat geprint te hebben, om meerdere redenen: het is een relatief goedkope manier om aan een nieuw onderdeel te komen, je kunt het precies op maat maken en het blijkt ook nog eens gewoon heel leuk te zijn, dat knutselen.

Hoe werkt het?

De populairste 3D-printtechniek op dit moment is FDM (Fused Deposition Modeling, soms ook FFF genoemd: Fused Filament Fabrication, dezelfde techniek). Daarbij smelt de printer een plastic draad en legt deze in dunne lijnen, laag voor laag, op de printplaat tot het gewenste voorwerp ontstaat.
Een instapmodel FDM-printer koop je al voor een paar honderd euro en past gewoon op je keuken- of kajuittafel. De plastic draad, ook wel filament genoemd, is verkrijgbaar in verschillende materialen met verschillende eigenschappen – daarover hierna meer.
Het printen zelf is de makkelijkste stap in het proces. De meeste tijd gaat zitten in het ontwerp. Hoe maak je iets precies op maat voor dat vijfhoekige hoekje in je boot? Soms heb je geluk en is een andere zeiler je al voorgegaan: dan kun je een kant-en-klaar ontwerp zo downloaden. Een andere keer moet je zelf aan de slag: meten, intekenen, nog eens meten, proefprinten, bijschaven. Het is net echt klussen. Gelukkig baart oefening kunst, volgens de ervaringsdeskundigen die we gesproken hebben. Ook opvallend: meerdere zeilers lieten ons weten dankbaar gebruik te maken van het technologisch inzicht van hun kroost (van kleuter tot twintiger) voor het 3D-printen.

Wat kun je printen?

De mogelijkheden zijn eindeloos: ontwerp het en je kunt het printen. Klein beginnen is aan te raden: een kikker, een kapje of een windvaantje. Of begin met een bootje:
de 3DBenchy is een standaardontwerp dat nog het meeste wegheeft van een zandbakspeeltje. Het sleepbootje is speciaal ontworpen om de nauwkeurigheid en mogelijkheden van 3D-printers te testen.

De beperkende factor voor het object dat je wilt printen, is de grootte van je printer. Mocht je echt grotere onderdelen willen maken, dan print je eerst losse onderdelen die je vervolgens aan elkaar bevestigt. Het is af te raden om objecten te printen waar je veiligheid van afhangt. Zoals zeiler Sander Paas het mooi verwoordt: “Ik zou het niet voor structurele dingen gebruiken. Een kikker voor je vlaggenlijn printen is prima, maar niet eentje waar je je schip aan vastlegt.” Verder zijn niet alle materialen bestand tegen weersinvloeden, water of uv-straling.

Zeilen 02/2025

Wil je de rest van dit verhaal lezen? Bestel nu een digitaal jaarabonnement op Zeilen, dan heb je direct toegang tot dit artikel en vind je in ons digitale archief nog veel meer. Bestel hier.

Óf bestel een jaarabonnement 12x Zeilen+ digitaal lezen, dan krijg je maandelijks ons magazine thuisbezorgd én heb je met onze app altijd en overal de kennis van Zeilen tot je beschikking. Bestel hier.

Tekst: Marit Verbeek