Goed opgebokt in de winter

Bokken

Er zijn verschillende soorten bokken. De meest gebruikte zijn zogeheten vierpuntsbokken en losse tweepuntsbokken. Nadeel van de vierpuntsbokken is dat grote en kleine jachten op bokken van dezelfde afmetingen worden geplaatst. Het is dan niet altijd mogelijk de stempels op de plaats van de schotten te zetten. Voordeel is dat de voor- en achterpoten nooit uit elkaar gaan of dat een van de twee even weggezet kan worden, zoals de eigenaar van de boot op de foto heeft gedaan. Hij wilde het onderwaterschip schilderen en haalde de achterste tweepuntsbok weg. De boot stond immers stevig op de voorste bok en de kiel. Helaas voor hem was het tegendeel het geval. Let er daarom bij losse tweepuntsbokken op dat deze onderling verbonden worden door een stevige spanband, zodat ze nooit kunnen verschuiven.

Meestal staat het jacht met de kiel stevig op de grond. Is dit niet het geval, stut de kiel dan met een paar blokken, zowel aan de voor- als de achterkant.

Mast

Laten we de mast tijdens de winterstop op de boot of halen we hem eraf? Wat is wijsheid? Beide hebben voor- en nadelen. Het is zowel in het na- als voorjaar minder werk als u de mast laat staan. Haal dan wel de vallen en lijnen uit de mast, was ze en bewaar ze droog. Het verlengt de levensduur.

Sommige zeilers menen de verstaging in de winter losser te moeten zetten, omdat ze denken dat voortdurende spanning slecht is voor de verstaging. Niets is minder waar. Tuigage slijt van ‘ontspanning’. De draad en de terminals slijten van beweging, waardoor metaalmoeheid kan ontstaan. Door een te losse verstaging kan een mast in een storm of zelfs in matige wind enorm gaan jutteren. Als dat een hele winter voortduurt, zal er veel schade aan de romp ontstaan. Ook kan de boot door de beweging van de bok ‘wandelen’.

Veel zeilers vrezen dat verstaging door de vrieskou te veel krimpt en dus los gezet moet worden om dit op te vangen. Ook dit is niet waar. Een temperatuurverschil van 25 °C tussen een hete zomerdag en hartje winter levert bij een mast van 15 meter een krimp op van 2 tot 3 millimeter. Dat wordt voldoende opgevangen door de rek in staaldraad. Bovendien krimpt de mast zelf ook enkele millimeters. En als de spanning op de mast hoger zou worden, zal het resultaat zich slechts omzetten in mastbuiging en daar is de mast op gemaakt.

Bedenk dat een boot met een mast erop gevoeliger is voor veel wind dan een mastloze boot. Ook daarom is het belangrijk dat hij goed op de bokken staat. Door de mast kan de boot op de bok gaan ‘wiebelen’ en kan de romp op de plaats van de stempels ingedrukt worden. Moeten we de mast er dan maar afhalen in de winter? Dat is een persoonlijke keuze. Als u ertoe besluit, hebt u wel de kans de mast helemaal na te kijken, de verstaging van top tot teen te controleren, eventueel lampjes te verwisselen en de mast goed schoon te maken. Een nadeel kan zijn, dat de wantspanners meer slijten door het regelmatig los- en weer aandraaien. Maar sommige zeilers vinden het minder erg zo af en toe een wantspannerte vervangen dan schade te krijgen doordat de boot met staande mast op de bok staat.

Haal sowieso voordat de mast in de winterberging gaat de lijnen eruit en berg ze thuis droog op. Eventueel kunt u tere delen en verbindingen goed in plastic verpakken, opdat vocht geen kwaad kan. Stop een prop in de onderkant van de mast, anders loopt u de kans dat u volgend jaar een gelukkig vogelgezin wreed moet verstoren.