9 tips bij zeilreparatie

Kijk je al een heel seizoen naar dat uitgescheurde oog of een scheur in je zeil? Je kunt goed zelf aan de slag, om deze gebreken te repareren. Daarom hieronder een spoedcursus Eerste Hulp Bij Zeilreparatie. En als je er zelf niet uitkomt of er geen zin in hebt, dan kun je altijd nog naar een zeilmaker gaan.

Uitgescheurd oog

Regelmatig komt het voor dat een oog, bijvoorbeeld van de schoothoek, uit het zeil scheurt. Knip het stuk doek met het oude oog af en maak van een stukje touw eerst een rondje (grommer of grommet). Sla of knip in het zeil een nieuwe gat dat kleiner is dan de ring van touw en knip de randen van het gat rondom met kleine knipjes in. Als je het nieuwe ‘oog’ vast naait, moet het zeildoek aan de binnenkant van het nieuwe oog komen. Vervolgens naai je het oog rondom vast.

Oog verstevigen

Een oog dat al slijtagesporen vertoont kan worden verstevigd met een band. Een handig apparaatje om de band op het zeil te stikken is de Speedy Stitcher. Een handnaaimachine voorzien van verschillende naalden met in het handvat een klein spoeltje met garen. Vrij eenvoudig kun je er ketting-en zigzagsteken mee maken.

Scheur in zeil

Een scheur in het zeil dient zo snel mogelijk gerepareerd te worden, om te voorkomen dat het nog verder scheurt. Een ouderwetse techniek is de dekkledenstop. Hierbij wordt de scheur aan beide kanten aan elkaar gestikt door de draad door de lus te trekken van de vorige steek en langzaam aan te trekken. Het zorgt voor een ijzersterke verbinding die bovenal waterdicht is en dus ook geschikt is voor bijvoorbeeld een gat in een buiskap. Vaak wordt een scheur in een zeil tijdelijk met tape geplakt. Nadeel is dat tape snel loslaat. Tape kan men wel gebruiken om over de dekkledenstop te plakken. Bij gebruik van de dekkledenstop hoeft een zeilmaker alleen het tijdelijk gerepareerde stuk te vervangen.

Tape gebruiken

Gebruik bij zeilen alleen speciale zeiltap, nooit Duck tape uit de bouwmarkt. Een nadeel van deze tape is dat de lijm in het zeil trekt en er nooit meer uitgaat. Spinnakertape kan in principe op alle doeksoorten gebruikt worden, behalve op ruiten van bijvoorbeeld sprayhoods. Op oudere, vervuilde zeilen is de hechting weleens een probleem. Zorg bij een reparatie in iedergeval dat het zeildoek schoon is gespoeld met zoet water en zachte zeep en goed is gedroogd. Plak tape altijd een stukje over de randen van stiksels, zodat het beter houvast heeft. Knip de randen mooi rond en plak meerdere stukjes tape als of het ´dakpannen´ zijn, over elkaar heen.

Spinnaker repareren

Een kwetsbaar zeil is natuurlijk de spinnaker of gennaker. Voordat je het weet blijft het doek ergens achter hangen en zit er een flinke winkelhaak in je zeil. Voor een noodreparatie is het belangrijk om het gescheurde zoveel mogelijk in de oorspronkelijke vorm te leggen. Vervolgens maak je met een stukje spinnakertape, dat je haaks op de scheur plakt, de eerste verbinding. Met een tussenruimte van zo’n tien tot 15 centimeter herhaal je dat over de lengte van de scheur. Plak tenslotte een lang stuk tape haaks op de verbindingsstukken. Doe ditzelfde aan de andere kant van het doek. Vergeet niet voordat je de tape op het doek plakt , de hoekjes rond te knippen. Voor de zekerheid kun je een aantal kleine steekjes zetten.

Gereedschap

Een complete naaimachine hoef je tijdens een langere zeiltocht natuurlijk niet aan boord te hebben, maar simpelweg wat gereedschap en materialen om zelf kleine noodreparaties te kunnen uitvoeren, wel. Heel handig om snel een scheur in je zeil te kunnen plakken is een rol zogenaamd spinakertape. Te koop in iedere watersportwinkel en anders even langs uw zeilmaker gaan. Tapes zijn er in verschillende breedtes. Om een stiksel even te kunnen vastzetten mag een setje naalden niet ontbreken. Bewaar die wel op een vochtvrije plek om roesten te voorkomen. Verder een tang om als het nodig is wat kracht te kunnen zetten om de naald door uw zeil te kunnen steken/ trekken. En een priem. Gebruik gewaxed vetgaren.

Een bijzonder handig apparaatje is de Speedy Stitcher, waarmee je heel eenvoudig een nieuw stiksel kunt aanbrengen. Om een nieuw oog in een zeil te maken, zijn er zowel kunststof als stalen ogen verkrijgbaar. Veel gemak kan een plankje hout geven als ondergrond bij stansen en priemen. Een hamer, schaar en potlood maken uw zeilreparatie kit compleet.

Voorkomen

De staat en levensduur van zeilen wordt beïnvloed door diverse factoren. Op een aantal heeft men invloed, bijvoorbeeld als het gaat om het gebruik. Maar op de schadelijke werking van UV dat bijvoorbeeld garens snel oplost, weer minder. Toch, wie zuinig is op zijn zeilen kan daar een groot aantal jaren plezier van hebben.
Los van UV, is vuil in de ruimste betekenis van het woord, een grote boosdoener. Vaart u regelmatig op zout water, spoel dan u zeilen maar ook buiskap etc. als het kan na iedere zeildag even schoon met zoet water. Laat alles vervolgens goed drogen en dek het daarna af.
Scheuren in zeilen worden vaak veroorzaakt door zalings die onvoldoende zijn afgetapt, splitpennen, relingdraden, foutief uitgevoerde manoeuvres, maar ook door onoplettendheid.
De eerste sporen van slijtage, bij gemiddeld gebruik, dienen zich vaak na een jaar of acht na aanschaf aan. Garens beginnen langzaam te verpulveren. De staat van de garens is goed zelf te testen, door er even met de nagel over heen te krassen.

Wintercheck

Na een seizoen van intensief gebruik is het verstandig om uw zeilen naar een zeilmaker te brengen voor een wintercheck. Laat uw zeilgarderobe even nalopen en waar nodig repareren, zodat u bij de start van het nieuwe seizoen weer zorgenvrij kunt gaan zeilen. Stel het bezoek aan de zeilmaker vooral niet uit. De meeste zeilmakers hebben ’s winters voldoende tijd. In het voorjaar komen ze vaak om in het werk.

Opslaan van zeilen

Wie niet doorzeilt, doet er verstandig aan zijn zeilen ’s winters op te slaan. Belangrijk is het dat u uw zeilen eerst goed laten drogen. Berg uw zeilen vervolgens op in een uiteraard droge, niet vochtige ruimte. Zelf thuis geen plek? Bij sommige zeilmakers kunt u uw zeilen ’s winters stallen.

Omslagfoto en foto’s: © Eric van Staten, met dank aan: Boottiek en Zeilmakerij van der Werf