Mast erop of eraf?

Laten we de mast tijdens de winter op de boot of halen we hem eraf? Beide opties hebben zowel voor- als nadelen. Maar in beide gevallen moet je de mast voorbereiden op de winter.

Dit artikel heeft eerder gestaan in de Zeilen Onderhoudsgids

Belangrijk voor de keuze om de mast wel of niet te laten staan, is de plek waar de boot overwintert. Is dat in de wind, dan is het verstandig de mast eraf te halen. In de wind krijgt de verstaging het behoorlijk te verduren nu de boot op de bok staat en niet meebeweegt. Min of meer uit de wind kan de mast prima blijven staan. Dit levert je zowel in het najaar als het voorjaar in elk geval minder werk op. De verstaging blijft gewoon op spanning, dus die puzzel heb je in het voorjaar niet. Wel moet de giek eraf en is het verstandig alle vallen mee naar huis te nemen om ze te wassen.

Mast eraf

Als je besluit de mast eraf te halen, is het verstandig zoveel mogelijk onderdelen te demonteren. Haal de vallen en lijnen uit de mast, was ze en bewaar ze droog. Het verlengt de levensduur. Alle vaste onderdelen hebben bescherming nodig, maar sluit ze niet op. Pak je bijvoorbeeld het toplicht in plastic, zoals op de foto, dan is er geen ventilatie mogelijk. Alle vocht wordt ingesloten, waardoor de kans op oxidatie van de aanhechtingen en bedrading groot is. Verpak het licht dus losjes in plastic met een ventilatiegat onderin, waar eventueel vocht uit kan weglopen. Prop in de onderkant van de mast een krant of lap, om te voorkomen dat vogels er een nest in bouwen.

Wantspanners markeren

Als we in de winter de mast eraf halen, moeten we in het voorjaar vaak weer stoeien hoe strak de verstaging ook alweer moet. We kunnen de spanning meten met een spanningsmester en een keurig lijstje maken, maar het kan veel eenvoudiger. Plak tape rondom de draadeinden van de verstaging, precies op het punt waar de wantspanner begint. Komend voorjaar hoef je de verstaging alleen maar tot het tape te draaien voor een goede basisspanning. Bij de eerste keer varen zul je de verstaging toch altijd nog moeten naspannen, maar de basis is in elk geval gelegd.

Val door de mast

Per ongeluk het val uit de mast getrokken? Er zijn diverse methoden om het val weer door de mast te krijgen. Als de mast plat ligt, kun je het beste een lange trekveer gebruiken. Bevestig het val met stevig tape aan de veer, trek hem door het profiel van de mast en trek daarmee de lijn voorzichtig door de mast heen. Haal met een haaknaald, schroevendraaier of kromgebogen stuk staaldraad de trekveer door de opening in de mast. Nadeel van deze methode is dat, omdat de mast plat ligt, de lijn verstrikt kan raken in de andere vallen die door de mast lopen. Dat maakt het hijsen straks moeilijk.
Makkelijker is het als de mast nog of weer overeind staat. Je hebt immers profijt van de zwaartekracht. Je zult er wel de mast voor in moeten. Let op dat de mast zo recht mogelijk staat. Zet het hekstag los, voordat je naar boven gaat.
Bevestig een stukje fietsketting, een langwerpig visloodje of, zoals op deze foto, een lijntje met een aantal loodjes aan het val. Laat deze via de schijf bovenin in de mast naar beneden zakken. Zorg dat iemand beneden de loodjes opvangt voor de opening in de mast, waardoor het val weer naar buiten moet komen. De loodjes of de lijn zijn soms lastig te zien, omdat je van licht naar donker kijkt. Degene die bovenin zit, moet soms het val een paar keer heen en weer bewegen voordat het andere bemanningslid ziet waar de loodjes zijn. De laatste haalt nu met een haaknaald of een krom gebogen stuk staaldraad de loodjes naar buiten. Trek het val door en zet hem vast op de mast of geleid hem naar de valstopper.

Zie ook: Uit het water – hijsen maar!