Stuk gegaan: plotseling mijn mast overboord

In de rubriek ‘stuk gegaan’ vertelt een lezer hoe een essentieel onderdeel op een kritiek moment stuk ging. En vooral: hoe ze dat oplosten. Deze keer: de mast van Albert de Brouwer breekt tijdens een wedstrijd zomaar af.

“We liggen lekker op een oor als mijn neef, die aan het roer zit, plotseling: ‘KUIL!’ roept. Samen met zijn broer duik ik weg onder de buiskap. De golf gaat over ons heen, maar direct voelen we dat er iets helemaal anders is. Het schip maakt geen vaart meer en heeft ook geen helling. Een blik vanachter de buiskap: de mast ligt in het water.”

8 Uurs

“Op mijn Waarschip 740 zeil ik de 8 Uurs van IJsselmeer, met mijn neef en zijn broer. Het principe is hetzelfde als bij de 24 Uurs Zeilrace, maar dan alleen voor Waarschepen. We varen voor ons gevoel een prima wedstrijd. De tijd begint te dringen dus vanaf de Sport D (net boven Enkhuizen) zetten we koers naar de finishlijn. De koers is bijna west, het is net bezeild met een mooie 4 tot 5 beaufort uit het zuidwesten. Maar dan ligt ineens de mast overboord.”

Even bijkomen

“De mast is geknikt net onder de zalingen, ongeveer in het midden. Het onderste stuk zit nog aan de mastvoet vast en ligt haaks op het schip. De top van de mast ligt in de lengterichting van het schip in het water, op zijn plek gehouden door het voorstag. Eerste check, bemanning?! Alle drie hebben we niets. Door redelijk hoog aan de wind te varen is de mast direct overboord gegaan en niet naar achteren gekomen. Pff, gelukkig. Maar we liggen zwaar in de golven. Hier kunnen we niets doen, is de conclusie. We kijken of er niets in de schroef kan komen en op de motor kruipen we voor Andijk onder de hoge wal. Anker uit en even bijkomen. De Waarschippers waren al geïnformeerd, op het rak dat we voeren was het druk. Een schip kwam kijken hoe het met ons ging, maar al snel was het oordeel: we zijn oké, we redden het wel, je kan niets voor ons doen. Maar wel fijn dat ze het even deden.”

Nauwelijks schade

“De volgende anderhalf uur zijn we bezig om de zaak binnen te halen. Aan het voorstag hebben we de top van de mast naar de boot gehaald. Daar maken we de harp van het grootzeil en de toggle van het voorstag los. De lijnen trekken we uit de mast omdat we de top bij ons hadden. Door het binnenhalen van het bovenste deel liep het grootzeil uit de groef en bleef in het water achter. De giek eraf en aan boord. Vervolgens het grootzeil van het onderste deel afgehaald en aan boord getrokken. Na het losmaken van de mastvoet halen we ook het onderste deel van de mast binnen. De rolgenua ligt van voor naar achter en die hebben we aan stuurboord vastgemaakt.

Verrassend genoeg heeft het schip zelf nauwelijks schade. Een krasje op het schilderwerk en een deuk in de draad van de zeereling, meer niet. Later bleek dat de zeilen ook geen schade hadden opgelopen. Omdat Medemblik in de wind ligt en dat op de motor geen succes is, zetten we koers richting Enkhuizen. Daar, in de kroeg, komt de emotie los en zit ik te trillen op mijn kruk. Ik ben enorm blij dat we er zo goed vanaf zijn gekomen.”

Paar maanden te laat

“Achteraf beseffen we dat we eigenlijk net een paar maanden te laat waren met de verstaging vervangen. Bij het zetten van de mast dat voorjaar ging het hoofdwant al wat stroever met aanspannen. Op mijn to do-lijstje voor komende winter geschreven: nieuwe verstaging. We hebben het schip drie jaar geleden overgenomen, maar de vorige eigenaar wist ook niet hoe oud de verstaging was. Hij hield ervan de grenzen van het schip op te zoeken dus mijn gedachte was: als het bij hem blijft staan, dan zeker bij mij.

Wat blijkt nu: de laatste vier centimeter van het draadeind van het bakboordstag van het hoofdwant was geheel glad. Door de diepe kuil en de daaropvolgende golf is het schip geremd en door de kracht die toen op het tuig kwam, is het stag door de schroefdraad geschoten. Omdat we onder vol tuig vrij hoog aan de wind voeren, is de mast in het midden geknikt en van de boot gedrukt. Ontmast. Die winter was nieuwe verstaging voor deze mast overbodig geworden. Er staat nu een andere, gebruikte mast op het schip, wel met nieuwe verstaging. We beseffen dat we heel veel geluk hebben gehad, met geen gewonde bemanning en weinig schade aan het schip.”

Beeld: Albert de Brouwer